Huấn Luyện An Toàn, Vệ Sinh Lao Động: Chìa Khóa Bảo Vệ Người Lao Động và Phát Triển Bền Vững Doanh Nghiệp

bởi | Th6 18, 2025 | Tinh Hoa | 0 Lời bình

 

Huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động (ATVSLĐ) đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ người lao động và đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Hoạt động này không chỉ là một yêu cầu pháp lý mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực, từ việc giảm thiểu rủi ro tai nạn, bệnh nghề nghiệp đến nâng cao năng suất và uy tín của tổ chức.

I. Tầm Quan Trọng Không Thể Phủ Nhận Của Huấn Luyện ATVSLĐ

Huấn luyện ATVSLĐ là phương thức cốt lõi giúp nâng cao hiểu biết về an toàn và vệ sinh trong lao động cho cả người lao động và người sử dụng lao động.

  • An toàn lao động được định nghĩa là các giải pháp phòng, chống tác động của yếu tố nguy hiểm nhằm đảm bảo không xảy ra thương tật hoặc tử vong đối với con người trong quá trình lao động. Việc không đảm bảo an toàn lao động có thể dẫn đến tai nạn lao động.
  • Vệ sinh lao động là giải pháp phòng, chống tác động của yếu tố có hại gây bệnh tật hoặc suy giảm sức khỏe cho con người trong quá trình lao động. Thiếu vệ sinh lao động có thể gây ra bệnh nghề nghiệp.

Mục đích chính của huấn luyện ATVSLĐ là bảo đảm an toàn thân thể và sức khỏe cho người lao động, ngăn ngừa tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, đồng thời bồi dưỡng, phục hồi và duy trì khả năng lao động. Về tổng thể, hoạt động này giúp giảm thiểu rủi ro, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động và năng suất lao động của doanh nghiệp.

Huấn luyện ATVSLĐ

II. Cơ Sở Pháp Lý và Sự Cần Thiết Của Huấn Luyện ATVSLĐ

Huấn luyện ATVSLĐ là một nghĩa vụ bắt buộc đối với người sử dụng lao động, được quy định tại Điểm b, Khoản 2, Điều 7 Luật An toàn, vệ sinh lao động số 84/2015/QH13. Việc này giúp đảm bảo tuân thủ các yêu cầu pháp luật và tránh vi phạm. Các văn bản pháp luật chi tiết hóa công tác huấn luyện ATVSLĐ bao gồm:

  • Nghị định 44/2016/NĐ-CP quy định chi tiết về hoạt động huấn luyện.
  • Nghị định 140/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 44/2016/NĐ-CP.
  • Nghị định 39/2016/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ATVSLĐ.
  • Thông tư 31/2018/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết về biện pháp quản lý, triển khai hoạt động huấn luyện.
  • Thông tư 06/2020/TT-BLĐTBXH ban hành danh mục công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về ATVSLĐ.

Các doanh nghiệp không thực hiện công tác huấn luyện ATVSLĐ sẽ phải chịu các mức phạt tiền đáng kể. Theo Nghị định 28/2020/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/04/2018 (thay thế Nghị định 88/2015/NĐ-CP), mức phạt có thể dao động từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng tùy thuộc vào số lượng người lao động vi phạm. Điều này cho thấy việc tổ chức huấn luyện ATVSLĐ là vô cùng quan trọng và cấp thiết.

Trong bối cảnh số vụ tai nạn lao động có xu hướng gia tăng, phần lớn do sự chủ quan trong việc tuân thủ quy định, việc ban hành các thông tư hướng dẫn chi tiết như Thông tư số 31/2018/TT-BLĐTBXH càng khẳng định sự cần thiết của công tác này.

III. Đối Tượng Cần Tham Gia Huấn Luyện ATVSLĐ (6 Nhóm Bắt Buộc)

Theo quy định tại Điều 17 Nghị định 44/2016/NĐ-CP và Nghị định 140/2018/NĐ-CP, tất cả người lao động làm việc theo hợp đồng, học nghề, thử việc, cán bộ, công chức, viên chức, người thuộc lực lượng vũ trang, người lao động làm việc không theo hợp đồng, người Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài, người nước ngoài làm việc tại Việt Nam, và người sử dụng lao động đều thuộc đối tượng áp dụng. Cụ thể, có 06 nhóm đối tượng bắt buộc phải tham gia huấn luyện ATVSLĐ:

  • Nhóm 1: Người quản lý phụ trách công tác ATVSLĐ, bao gồm người đứng đầu đơn vị, cơ sở sản xuất, kinh doanh và phòng, ban, chi nhánh trực thuộc; phụ trách bộ phận sản xuất, kinh doanh, kỹ thuật; quản đốc phân xưởng hoặc tương đương; và cấp phó của những người này được giao nhiệm vụ phụ trách công tác ATVSLĐ.
  • Nhóm 2: Người làm công tác ATVSLĐ, bao gồm chuyên trách, bán chuyên trách về ATVSLĐ của cơ sở và người trực tiếp giám sát về ATVSLĐ tại nơi làm việc.
  • Nhóm 3: Người lao động làm công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về ATVSLĐ, là người làm công việc thuộc Danh mục công việc có yêu cầu nghiêm ngặt do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành (ví dụ: hóa chất, điện, máy móc công suất cao, làm việc trên cao, dưới mặt nước).
  • Nhóm 4: Người lao động không thuộc các nhóm 1, 2, 3, 5, 6, bao gồm cả người học nghề, tập nghề, thử việc để làm việc cho người sử dụng lao động.
  • Nhóm 5: Người làm công tác y tế, chịu trách nhiệm chăm sóc sức khỏe và quản lý sức khỏe của người lao động tại cơ sở.
  • Nhóm 6: An toàn, vệ sinh viên theo quy định tại Điều 74 Luật ATVSLĐ.
Huấn luyện ATVSLĐ

IV. Nội Dung và Thời Lượng Huấn Luyện Theo Từng Nhóm

Doanh nghiệp cần tổ chức huấn luyện ATVSLĐ khi có công nhân mới vào làm việc hoặc chuyển sang công việc mới, khi công việc thay đổi hoặc xuất hiện rủi ro mới, và huấn luyện định kỳ để cập nhật kiến thức.

Nội dung huấn luyện chung thường bao gồm:

  • Hệ thống chính sách, pháp luật về ATVSLĐ.
  • Nghiệp vụ công tác ATVSLĐ, bao gồm tổ chức bộ máy, quản lý, phân định trách nhiệm, kế hoạch ATVSLĐ hàng năm, phân tích rủi ro, ứng cứu khẩn cấp, tự kiểm tra, điều tra tai nạn lao động, thông tin, tuyên truyền, sơ cấp cứu, phòng chống bệnh nghề nghiệp.
  • Kiến thức cơ bản về yếu tố nguy hiểm, có hại và biện pháp phòng ngừa, cải thiện điều kiện lao động.
  • Văn hóa an toàn trong sản xuất, kinh doanh.
  • Nội quy, quy trình làm việc an toàn, sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân, biển báo an toàn.
  • Nội dung huấn luyện chuyên ngành liên quan đến máy móc, thiết bị, chất có yêu cầu nghiêm ngặt và quy trình làm việc an toàn.

Thời lượng huấn luyện lần đầu tối thiểu được quy định như sau:

  • Nhóm 1 và Nhóm 4: Ít nhất 16 giờ (bao gồm thời gian kiểm tra).
  • Nhóm 2: Ít nhất 48 giờ (bao gồm thời gian huấn luyện lý thuyết, thực hành và kiểm tra).
  • Nhóm 3: Ít nhất 24 giờ (bao gồm thời gian kiểm tra).
  • Nhóm 5: Ít nhất 16 giờ (bao gồm thời gian kiểm tra).
  • Nhóm 6: Ít nhất 4 giờ (ngoài nội dung đã được huấn luyện về ATVSLĐ).

Thời lượng huấn luyện định kỳ cũng được quy định cụ thể:

  • Các nhóm 1, 2, 3, 5, 6: Định kỳ 2 năm/lần.
  • Nhóm 4: Định kỳ 1 năm/lần.
  • Nội dung mới trong huấn luyện định kỳ cần đủ thời gian quy định, trong khi nội dung cũ chỉ cần 50% thời lượng huấn luyện.

Để được đánh giá đạt yêu cầu, học viên phải tham dự ít nhất 80% thời gian khóa học. Kết quả kiểm tra, sát hạch mỗi phần lý thuyết và thực hành (nếu có) phải đạt ít nhất 50 điểm trở lên. Hồ sơ khóa huấn luyện, bao gồm chương trình, nội dung, thời gian, địa điểm và danh sách người học, phải được tổ chức huấn luyện lưu giữ cẩn thận.

V. Lợi Ích Vượt Trội Của Huấn Luyện ATVSLĐ đối với Doanh Nghiệp và Người Lao Động

Huấn luyện ATVSLĐ mang lại lợi ích toàn diện cho cả người lao động và doanh nghiệp.

Đối với người lao động:

  • Nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng về ATVSLĐ.
  • Bảo vệ sức khỏe, tính mạng và giảm thiểu tai nạn, chấn thương, bệnh nghề nghiệp.
  • Duy trì sức khỏe, khả năng lao động và đáp ứng yêu cầu công việc.
  • Có khả năng chủ động phòng tránh rủi ro, dự báo nguy hiểm và đưa ra biện pháp phòng ngừa.

Đối với doanh nghiệp:

  • Tuân thủ pháp luật và tránh bị xử phạt.
  • Giảm thiểu chi phí liên quan đến tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (chi phí y tế, bảo hiểm, bồi thường).
  • Tối ưu hóa hiệu suất hoạt động và năng suất lao động.
  • Xây dựng văn hóa an toàn bền vững và nâng cao ý thức tự giác của người lao động.
  • Tăng cường uy tín, niềm tin với đối tác trong và ngoài nước, thúc đẩy phát triển lâu dài.
  • Ngăn chặn các sự cố phổ biến như: bị kẹp/cuốn, tiếp xúc nhiệt độ cao/thấp, bị cắt/cứa/đâm, tổn thương thính lực/thị lực, bị vật đè/sụp đổ, té ngã, va đập, tiếp xúc hóa chất, cháy nổ, bị vật bay rơi, hoặc chất khí bốc hơi.
Huấn luyện ATVSLĐ

VI. Lời Khuyên và Thực Hành Tốt Nhất Để Đảm Bảo Hiệu Quả Huấn Luyện

Để đảm bảo hiệu quả của công tác huấn luyện ATVSLĐ, doanh nghiệp cần lưu ý một số yếu tố quan trọng:

  1. Lựa chọn trung tâm huấn luyện uy tín:
  • Kiểm tra giấy phép và thẩm quyền đào tạo của trung tâm (ví dụ: giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động huấn luyện hạng C từ Cục An toàn lao động).
  • Đánh giá kỹ chương trình đào tạo bao gồm nội dung, thời lượng, phương pháp giảng dạy, bài kiểm tra và phương thức đánh giá, đảm bảo phù hợp với quy định và tiêu chuẩn quốc gia.
  • Tìm hiểu về đội ngũ giảng viên, đảm bảo họ có chuyên môn, kinh nghiệm thực tế và khả năng giảng dạy hiệu quả.
  • Tham khảo phản hồi từ các học viên hoặc doanh nghiệp đã từng hợp tác để đánh giá chất lượng đào tạo.
  • Ưu tiên các đơn vị có thể tổ chức huấn luyện linh hoạt (trực tuyến hoặc trực tiếp) phù hợp với điều kiện doanh nghiệp.
  1. Chuẩn bị từ phía doanh nghiệp:
  • Xác định rõ nhu cầu đào tạo ATVSLĐ dựa trên nguy cơ và môi trường làm việc cụ thể của từng nhân viên.
  • Thiết kế chương trình đào tạo phù hợp, sử dụng tài liệu đào tạo cập nhật và phù hợp với mục tiêu.
  • Lưu trữ hồ sơ khóa huấn luyện cẩn thận, bao gồm chương trình, nội dung, thời gian, địa điểm, và danh sách người học.
  • Đánh giá kết quả đào tạo để liên tục cải thiện quy trình.
  1. Hỗ trợ chi phí huấn luyện:
  • Chi phí huấn luyện thường phụ thuộc vào số lượng học viên.
  • Doanh nghiệp có thể được hỗ trợ kinh phí từ Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp theo Nghị định 88/2020/NĐ-CP (nay là Nghị định 28/2020/NĐ-CP sửa đổi). Điều kiện bao gồm tuân thủ quy định bảo hiểm, người lao động đóng bảo hiểm từ 12 tháng trở lên, và doanh nghiệp thực hiện báo cáo định kỳ về ATVSLĐ.
  1. Chứng nhận sau huấn luyện:
  • Nhóm 1, 2, 5, 6: Được cấp chứng nhận ATVSLĐ có thời hạn 02 năm.
  • Nhóm 3: Được cấp thẻ an toàn có thời hạn 02 năm.
  • Nhóm 4: Được lưu vào sổ theo dõi huấn luyện định kỳ hàng năm.
  • Việc cập nhật kiến thức liên tục là rất quan trọng do các quy định và công nghệ an toàn có thể thay đổi.
  1. Yêu cầu đối với người huấn luyện: Người huấn luyện cần có kỹ năng biên soạn bài giảng, phương pháp huấn luyện, tư vấn, sử dụng phương tiện hỗ trợ, tổ chức khóa huấn luyện và cập nhật kiến thức định kỳ ít nhất 8 giờ mỗi lần.

VII. Kết Luận: Đầu Tư Cho An Toàn Là Đầu Tư Cho Tương Lai

Huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động là một hoạt động thiết yếu và mang lại nhiều giá trị to lớn. Đây không chỉ là việc tuân thủ pháp luật mà còn là một chiến lược đầu tư hiệu quả vào con người và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Bằng cách trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng về ATVSLĐ cho người lao động, doanh nghiệp có thể xây dựng một môi trường làm việc an toàn, giảm thiểu rủi ro, tối ưu hóa năng suất và củng cố uy tín trên thị trường. Đầu tư vào an toàn chính là đầu tư vào tương lai ổn định và thịnh vượng của tổ chức.